AMADEU FERREIRA
Yá uns anhos para esta parte que la Rádio Mirandum FM ten benido a apersentar porgramas an mirandés. Fui l purmeiro de todos, nesses porgramas Domingos Raposo, cumo yá neste jornal demos la ambora a sou tiempo. Esse porgrama cuntina a ir pa l aire todas las segundas a las cinco de la tarde.
Para melhor dar a coincer un desses porgramas an mirandés, acheguemos-mos a la fala cun Duarte Martins i cun Paulo Meirinhos, que yá anhos fázen l porgrama Nós deiqui. Cumo ye sabido, Duarte Martins ye porsor de lhéngua i cultura mirandesa i Paulo Meirinhos ye porosor de música, custrutor de strumientos musicales, i faç parte de l afamado grupo de música Galandun Galandaina.
Eiqui quédan las sues palabras, al mesmo tiempo que quiero dar público teçtemunho de l apoio que la Rádio Mirandum FM i quien alhá trablha, an special Sónia, ténen prestado a la lhéngua i a la cultura mirandesa. Bien háiades i cuntinai.
Zde quando teneis un porgrama na Rádio Mirandum FM?
Isto yá bai para uns trés anhos na Rádio Mirandum FM. Ye la treceira série, cuntinando assi yá nun sei adonde eiremos a parar. Ye berdade que anterrompimos algun tiempo l porgrama, porque fumos de férias para Bora – Bora, fui un regalo de la Mirandum FM i nós aceitemos-lo, milagre!
A que horas i an que dies podemos oubir esse porgrama?
Podeis-mos oubir sestas feiras, de las 10 a las 11 de la manhana, na Mirandum FM, i na rádio Brigantia. I apuis tamien sábado, an diferido, na rádio Brigantia de las 11 a las 12 de la manhana.
Cumo puoden las pessonas oubir l buosso porgrama? Hai que tener un rádio ou tamien l puoden oubir pula anternete?
De las dues maneiras i cumo quejíren: Rádio Mirandum FM 100.1, Brigantia 97.3 i 97.7, an Alfândega 88.2 i tamien na anternete, pus claro, http://www.MirandumFM.com i http://www.Brigantia.pt. Cumo podeis ber, oube-se an muito sítio.
I esso dá para todo l mundo?
Si, pus la anternete si dá…cuidamos que anté chega a Lisboua i al Palácio de San Bento i todo, mesmo a la casa de l menistro de la cultura tamien, cuidamos nós.
Cumo tubistes la eideia de fazer un porgrama an lhéngua mirandesa?
Tubo muito que ber cun l falar mirandés i claro, cun la música que ponemos a tocar. Mas queriemos fazer ua cousa nuoba, para todos… ua cousa que nun fusse aborrida i mi direta a las pessonas que mos quejíssen oubir. Apuis claro, tamien queriemos chegar mais loinge, porque la eimissora bai até un cachico pouco de tierras. Fazimos barulho cun l mandante disto, yá que andamos eiqui de buona gana, para podermos salir deste nuosso pequeinho rincon i la rádio Brigantia lhieba-mos mais loinge, ten mais cobertura. De cierta forma ye ua maneira de dar a conhecer la lhéngua i la cultura i fazer deilha ua lhéngua biba i atual de comunicaçon cun las pessonas.
De que temas tratais?
Falamos un cachico de todo: cousas de la tierra, cousas de l paiç, un pouco de l que se passa porende i de l que nun se passa…de todo, todo, todico. I ye porque solo tenemos ua hora, senó inda falariemos de… la mesma cousa.
Tamien passais música ne l porgrama?
A par de la lhéngua, la música tamien ye mui amportante. Nós ponemos un tipo de música que nun passa porende als puntapiés an qualquiera rádio. Ten muito a ber cun las raízes de ls pobos, nó apenas cun la nuossa, cun l nuosso ambelhigo musical, mas de muitos sítios. I ye isto que mos fai diferentes i mos armana al mesmo tiempo de qualquiera outra cultura.
I las pessonas puoden telifonar para alhá? Qual ye l númaro?
Pus si. A las bezes hai giente que mos liga outras bezes dá-le la bergonha i nien tanto. Pus quanto al númaro nun bos podemos dezir a la cierta… mais hai siempre algua a ligar.
Qual ten sido la reaçon de las pessonas?
Cuido que las pessonas gústan, somos uns rapazes brincalhones. Tenemos ua cumbersa simpres i stamos mui a buntade. A las bezes parece cumbersa de café, apesar de nun haber máquina de café na rádio. I este abuntade de falar, de cuntar l que mos ben a la alma sien starmos cun grandes pantemineirices ye buono, mi buono i solo fai bien.
Achais que l porgrama ye oubido mesmo fuora de la tierra de Miranda?
Si, quier pula anternete, quier pula rádio. Hai giente que mos oube i stá fuora de Pertual i mesmo giente fuora de l cunceilho de Miranda. Déixan-mos uas palabras ne l nuosso Blogue… Apuis dízen-mos que anténden quaije todas las palabras de l mirandés…que gústan de la música que passamos, adonde la puoden mercar…
Cumo purparais l porgrama? Yá teniedes spriença de fazer rádio?
Ui…que pergunta tan custosa! Pus purparamos la porgrama anriba de la burra. Nun hai grandes purparaçones anteletuales. Claro que tenemos an cuonta la música que bamos a passar, ponemos-mos al corriente de las notícias deiqui i deilhi i ala… haba buona çposiçon pa l fazer. Paulo yá fazie rádio no seminário, yá tenie algun calho. Apuis ls cuncertos de ls Galandum fúrun-lo achegando mais als microfones. Duarte ye la purmeira beç a fazer rádio. Mas a sério a sério, ye la purmeira beç que dambos dous stamos a fazer. Al ancomeço custou un pouco, ye algo ambaraçoso, parece que stamos a falar solo para un microfone i la cumbersa nun arriba… Agora yá ye cumo aqueilha cuonta, ye difrente, yá mos custa menos i dá-mos algun gusto.
Qual ye la amportança que ténen porgramas cumo l buosso pa la lhéngua mirandesa?
Muita. Ye mui amportante que las chamadas lhénguas minoritairas pássan tamien ne ls meios de comunicaçon social para tenéren la sue boç i assi séren dibulgadas an pie de eigualdade cun las demais. Assi tamien eilhas puoden star al corriente de la rialidade i de las necidades de las gientes que las fálan. Isso ye mi amportante.
Achais que debie haber mais porgramas desses an mirandés.
Claro que si. Destes i doutros. Quantos mais a falar i a dibulgar l mirandés melhor. Hai que l gastar a falar, neste causo.
Que bos parece que poderie ser un serbiço público an mirandés pula RDP i pula RTP?
Parece-mos bien. L mirandés nun ye solo de la Tierra de Miranda, mas tamien ye ua riqueza lhenguística i cultural de Pertual. Se an Pertual hai dues lhénguas porque nó dibulgar l mirandés? Tamien era ua maneira mui fuorte d’ancentibo al uso de l mirandés i este, tenemos la certeza, quedaba mais balorizado. Mas arriba de todo tamien era ua queston de justiça lhenguística…
(de l Jornal Nordeste, 26-05-2009)
conheci o mirandez e gostei tem alguma rádio na internet?